Vorig jaar overleed mijn vroegere buurman Frits, als kind noemde ik hem “Ome Frits”.
Hij en zijn vrouw, dierbare vrienden van mijn ouders, zo lief en altijd attent!

Zijn dochter belde toen voor haar en haar broer duidelijk was dat hun vader verslechterde en niet meer zou terugkeren uit het verpleeghuis waar hij verbleef nadat hij was gevallen. Natuurlijk hield ik dit voor mezelf en deelde ik het niet met mijn zus en ouders, ook al voelde het ongemakkelijk om me van de domme te houden als m’n vader uitsprak dat hij zich zorgen maakte om zijn vriend.

Ik vernam dat een opbaring thuis geen optie zou zijn maar wist tegelijkertijd dat deze familie ook na overlijden zoveel mogelijk bij elkaar zou willen zijn. Ik stuurde de dochter alvast informatie over mijn favoriete 24-uurs opbaarlocatie, of beter gezegd: afscheidshuis. Je krijgt de sleutel en kan er naar behoefte op ieder gewenst moment zijn. Zelf wist ik dat dit de meest geschikte plek voor deze familie was, maar dat hield ik voor me.

Als ik hen ontmoet nadat Frits is overleden vertellen ze dat ze inderdaad graag naar dit afscheidshuis willen. Ik bel de gastvrouw die gelukkig ruimte heeft. Bij aankomst geurt de verse koffie, klinkt zachte muziek en branden er kaarsjes. Van de omgeving is niets te zien, het is inmiddels nacht. We installeren Frits en de familie maakt kennis met lieve Ans, de gastvrouw. Door de uitputting van de afgelopen dagen is er eerst dringende behoefte aan nachtrust. Voor later in de ochtend spreken we hier af om met de eerst keuzes aan de slag te gaan.

Als ik aankom is het gezin er al. Ze spreken uit hoe blij ze zijn met mijn aanbeveling van deze locatie. Vanuit het afscheidshuis kijk je over de veranda uit op een diepe tuin die eindigt als een dijk langs de Wetering. Er scharrelen ezels, varkens, geiten, schapen en ganzen.

Rondom Frits liggen inmiddels spullen die herinneren aan zijn leven en. De foto’s maken duidelijk hoe innig dit echtpaar en dit gezin met elkaar is.

Corona beperkt het afscheid op standaard locaties en al pratend ontstaat het idee om een afscheid op deze plek te organiseren, in de buitenlucht. De familie is vaak bij Frits; om bij hem te zijn, om in kleine kringen naasten te ontvangen en om te werken aan de invulling van het afscheid van deze geliefde, bijzondere en creatieve man.

De dag voor het afscheid wordt een tent opgezet die we inrichten met de gehuurde klapstoelen. Helaas is de weersverwachting niet optimaal. Ans hangt dekens over de stoelen en ik zet mijn parapluus klaar.

Vandaag, exact een jaar geleden…

Ans verzorgt een “vertrek-lunch” voor de familie. Nog één keer lunchen in nabijheid van hun dierbare Frits om daarna zijn kist definitief te sluiten. Voorafgaand maak ik een symbolische “handenfoto”: het hele gezin staat rondom de kist en legt een hand op een hand van Frits: ik sta op een stoel en maak een foto van bovenaf.

Als zijn kist is gesloten plaatsen we Frits tussen de open deuren, op de veranda. De persoonlijke spullen en de bloemen verhuizen mee. Op deze plek ziet een afscheid er zo anders uit. Het weer is droog en druilerig, maar zelfs dat doet geen afbreuk.

Als de gasten arriveren staan koffie en thee klaar.

Het afscheid begint met een geluidsopname van Frits die een verhaal vertelt. Alle aanwezigen kennen de hoofdfiguur waarover hij tijdens feesten en partijen vaak vertelde.

Herkenning. Ik zie veel glimlachen op de gezichten verschijnen.

Tijdens het laatste muziekstuk gaan Ans en ik rond met glazen Prosecco; het informele samenzijn begint met het proosten op Frits… lekkere happen volgen. De gasten staan ontspannen te kletsen, nemen nog een moment alleen bij Frits of kijken naar de foto’s uit zijn leven die worden getoond.

In de loop van het samenzijn begint het te miezeren, maar het deert niet. Mensen kletsen gewoon verder, onder de tent of onder mijn transparante parapluus. Het is een bijzonder gezicht.

En dan is het zover. Het vertreknummer klinkt met een krachtig volume. De miezer is inmiddels een echte regen geworden die het moment onderschrijft.

Ans begeleidt de gasten naar de oprit van het terrein waar Mark met zijn uitvaartbus klaar staat.

Zijn gezin rijdt Frits door de erehaag van dierbaren naar de bus. Zwaaiend kijken ze ons na, terwijl wij de laatste fase van dit afscheid inrijden: de crematie.

In de bus zit het gezin van Frits rondom hem heen. Sommigen stil en anderen pratend over hoe geweldig mooi en passend het afscheid was. De busrit vormt de overgang tussen het nog-iets-kunnen-doen-voor-Frits en het wezenlijk loslaten van zijn lichaam.

Na aankomst in het crematorium staat Frits nog eenmaal tussen zijn gezin terwijl zij koffie of thee drinken. Daarna rijden ze hem naar de ovenruimte. Nadat ze hem zelf op de “invoertafel” hebben geplaatst ontvangen ze de uitleg over het crematieproces. Op hun verzoek maak ik foto’s, ook van het steentje dat ze later bij de as zullen aantreffen. Als het zover is, drukt kleinzoon op de knop om de crematie te starten.

Niet dat het er toe doet, maar wat vind ik het mooi wanneer een overledene helemaal tot het eind wordt begeleid.

Dag lieve Frits…