De verschillende stappen die nodig zijn om een uitvaart te realiseren staan vast, hoe je wensen voor de invulling van de dag zelf ook zijn.

Ik neem je mee door die stappen, omdat elke stap weer om andere keuzes vraagt. De aandacht die je elke stap geeft, helpt je de liefde uit te drukken die je voor de overledene voelt.

Als je aan sommige stappen niet, of minder goed kunt deelnemen, neem ik de uitvoering namens jou op me.
De zeven stappen zijn:

Iemand na het sterven wassen, aankleden en mooi maken noemen we de laatste verzorging. Dit is een bijzonder en intiem moment, waarin je nog veel liefde kwijt kunt. Persoonlijke geuren en crèmes, een lievelingsoverhemd, favoriete muziek en het branden van kaarsen maken de laatste verzorging tot een warm en bijzonder ritueel. Als je dit niet zelf kunt of wilt, kan ik het voor je doen.

Goed om te weten: Als een lichaam ter beschikking gesteld wordt aan de wetenschap, is dit het laatste moment dat je fysiek samen kunt zijn.

De overledene kan op verschillende locaties opgebaard worden. Thuis is een mogelijkheid, maar een 24-uurs opbaarkamer, een rouwcentrum of een zorginstelling ook. Thuis en op de 24-uurslocatie kun je op elk moment terecht. Bij de andere locaties is het nodig dat je een afspraak maakt.

In bed, op een baarplank of in een kist

De overledene ligt in een bed, op een baarplank of in een kist. Met kaarsen, foto’s, kenmerkende eigendommen van de overledene en muziek maak je de sfeer zo persoonlijk als je zelf wilt.

Koelen of lichte balseming

Om het lichaam van de overledene zo goed mogelijk te houden, wordt het vaak gekoeld. Wat ook kan, is lichte balseming (thanatopraxie). De overledene wordt dan een paar uur opgehaald en daarna gebalsemd naar de opbaarlocatie gebracht. Je hoeft je geen zorgen te maken dat je dierbare er anders uit gaat zien: van balseming krijgt iemand geen ander uiterlijk. Eventueel kun je na de balseming alsnog zelf de laatste verzorging doen.

Wettelijk moet er minstens 36 uur zitten tussen het moment van overlijden en de uitvaart. Uiterlijk 6 werkdagen na het overlijden moet de uitvaart plaatsvinden.

Zodra we de dag van de uitvaart hebben vastgesteld, bewaak ik de planning en zorg ik dat we alle stappen doorlopen hebben en dat het afscheid – hoe groot of hoe klein ook – op de afgesproken tijd plaatsvindt.

Een kist kan, maar is niet verplicht. Je kunt ook kiezen voor een wade van stof, of een mand.

Kist

Steeds vaker wordt een kist door nabestaanden versierd. Het is een mooie, persoonlijke manier om je liefde voor de overledene te uiten. Je kunt kiezen voor een kist uit de catalogus, die neem ik mee, of bijvoorbeeld voor een handgemaakte of milieuvriendelijke kist. Een kist op maat laten maken, kan ook. Hier vind je inspirerende voorbeelden.

Wade

Een lijkwade is een doek van katoen of wol waarin we de overledene wikkelen. Je kunt ook kiezen voor een eigen, persoonlijke doek. Let wel op de afmetingen, die zijn 3 / 3.5 bij 2 meter . Een vereiste voor een wade is een verharde ondergrond, een baarplank. Je vindt hier sprekende voorbeelden van lijkwades en baarplanken.

Mand

Vooral voor kinderen kiezen mensen vaak voor een mand, maar ook steeds meer voor volwassenen. De manden zijn van riet, bamboe, of bijvoorbeeld waterhyacint en zijn vaak fair trade. Je vindt hier een aantal voorbeelden.

Voor het overleden lichaam zijn in Nederland drie mogelijke bestemmingen: begraven, cremeren of beschikbaar stellen aan de wetenschap. In alle drie de gevallen kun je de afscheidsceremonie inrichten zoals je zelf wilt. Alleen in het geval van de beschikbaarstelling is het lichaam daar niet bij aanwezig.

Begraven

Een begrafenis is vrijwel altijd duurder dan een crematie. Dat komt onder andere door de grafrechten die je voor tien, twintig of dertig jaar afkoopt en het onderhoud.

Er zijn twee soorten graven:

• Bij een familiegraf heb je voor tien, twintig of dertig jaar recht op een graf en kun je uit beschikbare plekken kiezen. In het graf passen vaak drie personen. Het is duurder dan een algemeen graf.
• Een algemeen graf deel je met onbekenden. Dat betekent dat je het bijna nooit kunt uitkiezen: de overledene komt in een graf waar nog plaats is.

Cremeren

Bij een crematie wordt het lichaam met de kist, de wade of mand verbrand. Steeds vaker willen nabestaanden mee naar de oven om aanwezig te zijn bij de invoer. Of dat mag, hangt af van het crematorium.

Na het cremeren blijft de as nog vier weken in het crematorium. Daarna ontvang je de asbus en kun je de as verstrooien, bijzetten of bewaren.

Verstrooien kan bijvoorbeeld over zee, of over een geliefd veld. Wettelijk zijn daar wel beperkingen aan, het mag niet zomaar overal. Als je wilt, bespreken we wat er mogelijk is.

Bijzetten in een urnenmuur kan ook. Crematoria hebben vaak eigen urnenwinkels, maar een lokale keramiekkunstenaar inschakelen voor een eigen ontwerp kan ook. Kijk hier voor zomaar wat voorbeelden.

Maar je mag de urn ook thuis bewaren of in de tuin. Er zijn kunstenaars die sieraden maken met een deel van de as, als tastbare herinnering. Of een schilderij of tatoeage. Ook as oplaten met een ballon of planten met een boom zijn vormen die eeuwigheidswaarde kunnen geven en troost.

Open dagen

Crematoria organiseren regelmatig open dagen. Een bezoek helpt bij je beeldvorming en bij het maken van een keuze waar je je goed bij voelt.

Beschikbaar stellen aan de wetenschap

Deze keuze heeft de overledene zelf tijdens het leven gemaakt. Het is officieel vastgelegd in een wilsbeschikking of notariële akte en staat geregistreerd bij de universiteit.

Na overlijden wordt het lichaam binnen 24 uur overgebracht naar de universiteit. Als je wilt, is er genoeg tijd voor de laatste verzorging. Ook de uitvaartceremonie kun je vormgeven zoals je wilt, ook al is het lichaam er niet meer bij. (www.lichaamsdonatie.info)

Familie en vrienden kun je op verschillende manieren informeren over het overlijden en het afscheid. Er zijn kant-en-klare rouwkaarten in alle mogelijke stijlen, maar zelf een ontwerp aanleveren, met of zonder foto, kan ook. Vertel me wat je het liefste wilt.

Ook als je een advertentie wilt plaatsen in een lokale of landelijke krant kan er tegenwoordig steeds meer. Nabestaanden in het buitenland bereik je het meest effectief via internet.

Maak (alvast) een overzicht met namen van de mensen die je graag informeert en zorg dat naasten weten waar ze dit adressenbestand kunnen vinden.

Het is waardevol om stil te kunnen zijn, om ruimte te nemen voor het afscheid. Elkaar op je eigen, mooiste manier loslaten markeert het begin van een bijzonder en helend proces.

Als je wilt, denk ik mee over de invulling van deze dag: een open of besloten bijeenkomst, een persoonlijke locatie, bloemen, een bijzondere stoet en natuurlijk over de mooiste plek voor de allerbelangrijkste grote en kleine mensen om je heen.

Ik zorg dat je niets vergeet.

We doen het samen, maar de invulling ligt bij jou.

Ik kom achter je staan, of naast je.

Net wat je wilt.

Want het mooiste afscheid, is het afscheid dat precies bij je past.